10 تکنیک زوج درمانی شناختی رفتاری

مشاوره ازدواج مبتنی بر مدل شناختی رفتاری (CBT)، تکنیک های زوج درمانی زیادی را در اختیار درمانگران می گذارد تا مشکلات مراجعین خود را حل کنند. تحقیقات و آزمایش های بسیاری در زمینه تاثیرات رویکرد سی بی تی انجام شده است. به همین دلیل، اثربخشی این درمان بر بهبود روابط عاطفی امری اثبات شده می باشد.

زوج درمانی شناختی رفتاری سعی دارد که از طریق تمرین تکنیک ها در جلسه و همچنین تکلیف دهی، به زوجین کمک کند تا مهارت های مقابله با تفکرات ناسازگارانه، تحریف های شناختی، احساسات چالش برانگیز و رفتارهای ناکارآمد را یاد بگیرند. بهترین روان درمانگر سی بی تی بر اینجا و اکنون و هر آنچه که در حال حاضر در زندگی فرد می گذرد، تاکید دارد. در درمان رفتاری شناختی، برخلاف رویکرد های پویشی، تحلیلی، روانکاوی کلاسیک و دیگر مدل های گذشته نگر، تحلیل و بررسی کودکی بیمار اهمیت چندانی ندارد.

چند تکنیک زوج درمانی

درمان شناختی رفتاری چیست؟

درمان شناختی رفتاری، یک رویکرد روان شناختی است که برای طیف گسترده ای از مشکلات از جمله افسردگی، اختلالات اضطرابی، مصرف الکل یا مواد مخدر، مشکلات زناشویی، اختلالات خوردن و بیماری های روانی حاد به کار می رود. تحقیقات متعدد نشان می دهند که CBT منجر به بهبود عملکرد و کیفیت زندگی خواهد شد. همچنین، نتایج بسیاری از مطالعات حاکی از آن است که درمان شناختی رفتاری از سایر رویکرد های روان درمانی و داروهای روانپزشکی مفیدتر عمل می کند.

اصول درمان شناختی رفتاری

تکنیک های زوج درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر چندین اصل است. اولا، چالش های رابطه عاطفی به علت نحوه تفکر نادرست و منفی ایجاد می شود. ثانیا الگوهای رفتاری آموخته شده منجر به مشکلاتی در عملکرد فرد خواهد شد. ثالثا سی بی تی برای تسکین زوجین و بهبود رابطه، به آنها آموزش می دهد که چگونه با تفکرات و رفتارهای ناکارآمد خود مقابله کنند.

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، سی بی تی بر تغییر چارچوب های فکری منفی و ناسازگار متمرکز است. اهداف تغییر این الگوها شامل موارد زیر می باشد:

• آگاهی از تحریف های شناختی در فرایند تفکر، ارزیابی مجدد و مطابقت دادن آنها با واقعیت جهان بیرونی.
• درک بهتر رفتار و انگیزه دیگری.
• استفاده از مهارت های حل مسئله برای رویارویی با موقعیت های چالش برانگیز.
• افزایش اعتماد به نفس و اطمینان نسبت به توانایی های خود.

هدف این رویکرد، درمان و تغییر الگوهای رفتاری ناسازگار است. این تغییرات به مراجعین کمک می کند تا به نتایج زیر دست یابند:

• رویارویی با ترس های خود به جای اجتناب از آنها.
• آگاهی به مسئولیت خود در روابط و ایفای نقشی موثر در تعامل با دیگران.
• مهارت های ذهن آگاهی و ریلکسیشن

درمان شناختی رفتاری

بهبود رابطه زناشویی با زوج درمانی شناختی رفتاری

درمان سی بی تی، موثرترین رویکرد برای حل مشکلات زناشویی است. در این فرایند، روش های متفاوتی برای بهبود رابطه زوجین به کار می رود که مورد تحقیق واقع شده و اثر بخشی آن کاملا اثبات شده است. تکنیک های زوج درمانی شناختی رفتاری بر افزایش درک، صمیمیت و همدلی متمرکز می باشد. همچنین زوجین از طریق این درمان می‌توانند ارتباط خود را بهبود ببخشند، رفتارهای پاداش دهنده در رابطه را افزایش دهند و از رفتارها و تفکرات ناسازگارانه ای که باعث ایجاد اختلاف می شود، اجتناب کنند.

بهبود رابطه با زوج درمانی

مطالعات نشان داده است که زوج درمانی مبتنی بر رویکردهای پویشی و گذشته نگر فقط در 50 درصد مواقع موثر واقع می شوند، اما زوج درمانی شناختی رفتاری بر بهبود 75 درصد روابط اثربخش بوده است. در این مدل، مداخلات یک زوج درمانگر ماهر شامل آموزش مهارت های مبتنی بر پذیرش دیگری و تغییر الگوهای ناکارآمد تفکر و رفتار می باشد. در نهایت، تکنیک های این درمان منجر به تغییر رفتارهای ناسازگار و پذیرش طرف مقابل، همانگونه که هست، خواهد شد. زوجین در فرایند جلسات یاد می‌گیرند که چگونه صمیمیت را افزایش داده و به طور موثر اختلافات را حل و مدیریت کنند.

تکنیک های زوج درمانی شناختی رفتاری

زوج درمانگران شناختی رفتاری به این اصل معتقد هستند که ما همیشه قدرت آن را داریم که نگرش خود را انتخاب کرده و تغییر دهیم. در واقع، این الگوهای فکری فرد است که بر نحوه تفسیر او از رویداد های بیرونی تاثیر می گذارد.
روانشناسان از اصطلاح تحریف های شناختی برای توصیف افکار یا باورهای غیرمنطقی و ناسازگار استفاده می کنند. این موضوع، درک فرد از واقعیت را مخدوش می کند. تشخیص تحریف های شناختی دشوار است زیرا بسیاری از آنها به صورت افکار خودآیند رخ می دهند. آنها آنقدر زیرکانه ذهن شخص را تحت تاثیر قرار می دهند که حتی او متوجه نمی شود که قدرت تغییر آنها را دارد.

درمان سی بی تی

تحریف های شناختی می تواند آسیبی جدی به رابطه زوجین وارد کند، تعارضات را افزایش دهد و منجر به استرس، افسردگی و اضطراب شود. اگر این الگوهای فکری منفی کنترل نشوند، تمامی تصمیمات شخص را تحت تاثیر قرار خواهند داد. در ادامه این مطلب به توضیح برخی از تحریف های شناختی، تاثیر آنها در رابطه عاطفی و تکنیک هایی برای درمان می پردازیم.

تفکر سیاه و سفید

فرد با این الگوی تفکر منفی و مخرب، همه چیز را به دو دسته خوب یا بد، درست یا غلط و همه یا هیچ تقسیم می کند. این شخص باور ندارد که طرف مقابل او مجموعه ای از ویژگی های خوب و بد است. دکتر روان درمانگر به مراجع کمک می کند تا این تحریف شناختی را بر واقعیت منطبق سازد و شواهدی بر خلاف آن بیابد. به مثال زیر توجه کنید:

مراجع: اون همیشه مناسبت های مهم ما رو یادش میره چون من براش اهمیتی ندارم. به خاطر همین یه دعوای مفصل داشتیم. اون میگه چون درگیر یکسری مشکلات بوده یادش رفته ولی من باور نمی کنم.

درمانگر: یعنی هیچ وقت مناسبتی رو یادش نمونده؟

مراجع: خب الان که فکر میکنم میبینم که سال پیش تولد من رو یادش بود و برای من هدیه خرید.

درمانگر: میبینی که چطور یه الگوی تفکر منفی و نادرست منجر به دعوای بین شما شد؟

بایدها و نبایدها

افکاری که شامل این کلمات هستند، تحریف شناختی محسوب می شوند. به عنوان مثال: “من باید زودتر به جلسه میرسیدم” یا “برای جذاب تر شدن باید وزن کم کنم.” این نوع تفکر ممکن است باعث ایجاد احساس گناه یا شرم نسبت به خود شود. همچنین تفکرات و انتظارات ما نسبت به همسرمان که با این کلمات شروع می شوند، رابطه را تخریب خواهند کرد. جملاتی نظیر او باید زودتر با من تماس می گرفت یا او باید از من برای تمام کمک هایی که به او کرده ام تشکر کند، باعث ایجاد رفتارهای ناسازگار نسبت به شریک زندگیمان خواهد شد.

تحریف شناختی بایدها و نبایدها، منجر به احساس ناامیدی، خشم و غم می شود. این هیجانات نیز تمایلات رفتاری خاص خود را به همراه دارند که در اغلب مواقع منفی و مخرب خواهد بود. به یاد داشته باشید که هیچگاه نمی‌توانید رفتار دیگری را کنترل کنید، بنابراین داشتن انتظارات غیر واقع بینانه از دیگران سودی برای شما ندارد.

به مثال زیر توجه کنید:

مراجع: اون باید همیشه سر وقت دنبالم بیاد اما دیروز نیم ساعت من رو معطل کرد.

درمانگر: چرا این اتفاق افتاد؟

مراجع: چون توی ترافیک مونده بود! اما باید زودتر حرکت می کرد.

درمانگر: اگر سر وقت اومدن رو به عنوان یه قانون برای همسرت در نظر نمی گرفتی، باز هم بین شما تنش ایجاد میشد؟

مراجع: نه

درمانگر: میبینی چطور این باید ها و نباید ها رابطه شما رو خراب می کنند؟ میبینی که این الگوی تفکر چقدر میتونه خودت و همسرت رو تحت فشار قرار بده؟

مراجع: بله درسته.

فاجعه سازی

این تحریف، زمانی اتفاق می افتد که فرد هر اتفاق ناخوشایندی را بدترین شکل ممکن تفسیر کند. برای مثال، فرد در امتحان مهمی مردود می شود و بلافاصله به این فکر می کند که یک شخص بازنده و شکست خورده است. به مثال زیر توجه کنید:

مراجع: زندگی ما نابود شده، این بحثی که داشتیم همه چی رو خراب کرده.

درمانگر: آیا قبلا بحث هایی شبیه به این براتون اتفاق افتاده؟

مراجع: آره چند ماه پیش یه همچین بحثی داشتیم.

درمانگر: بعد از اون دعوا چه اتفاقی افتاد؟

مراجع: خب با هم آشتی کردیم و من رو به سفر برد.

بزرگنمایی

این نوع تحریف شناختی، باعث تفسیرهای اغراق آمیز از اتفاقات پیش آمده و نامتناسب با واقعیت می شود. این تفکر به ضرب المثل قدیمی ” از کاه کوه ساختن ” اشاره دارد.

سرزنش کردن

در این مورد، فرد نقش خود را در مسئله پیش آمده نادیده گرفته و فقط شخص مقابل را مقصر می داند.

الگوهای فکری منفی یا تحریف های شناختی را می توان از طریق فرایندی که در درمان شناختی رفتاری به عنوان بازسازی شناختی نامیده می شود، تغییر داد. شما می توانید با درمان افکار ناسازگار بر احساسات و رفتارهای خود تاثیر بگذارید و آن ها را بهبود دهید.

سخن آخر

اگر احساس می‌کنید که یک یا چند مورد از تحریف‌های شناختی بالا در مورد شما صدق می کند و باعث اضطراب، افسردگی و چالش هایی در رابطه شما شده است، توصیه می‌کنیم که از یک زوج درمانگر آنلاین یا حضوری وقت بگیرید. روانشناس، با استفاده از چند تکنیک زوج درمانی سی بی تی، به شما و همسرتان کمک خواهد کرد تا افکار و باورهای منفی را تغییر دهید.

سوالات متداول

زوج درمانی شناختی رفتاری چگونه انجام می شود؟

زوج درمانی شناختی رفتاری (CBCT) بر اصول نظریه یادگیری اجتماعی مبتنی بوده و بر تعامل بین تفکر یا شناخت، رفتار و احساسات زوجین متمرکز است. این رویکرد، به طرفین رابطه در بهبود ارتباط و حل اصولی مسائل کمک می کند.

شایع ترین مشکلات رابطه که با زوج درمانی شناختی رفتاری بهبود می یابند، چیست؟

این رویکرد برای حل مشکلات زیر بسیار موثر است:

• مشکلات ارتباطی
• کنترل کردن یا کنترل شدن در رابطه
• اختلاف نظر در مسائل مالی، جنسی یا خانوادگی
• ابتلا یکی از طرفین یا هر دو به افسردگی و اضطراب
• قهر و آشتی های مکرر در رابطه

بهترین تکنیک سی بی تی چیست؟

دو تکنیک بسیار موثر در این درمان، تنفس آگاهانه و آرام سازی عضلات می باشد.